www.tataroved.ru Карта сайта | О сайте | Контактные данные | Форум | Поиск | Полезные ссылки | Анкета
  выберите язык общения Русский English
 
 
  Поиск:      расширенный поиск

www.tataroved.ru - Вторник, 19 марта 2024, 08:28

Публикации


Вы находитесь: / Публикации / История и теория национального образования / Татар педагогик фикере антологиясе: ике томда. 1 т. (борынгы төрки чор – XX гасыр башы)
Институт истории им. Ш.Марджани АН РТ  •  Новости  •  Наука  •  Публикации  •  Мероприятия  •  Татароведение  •  Проекты–online  •  Информация  •  КАЛЕНДАРЬ СОБЫТИЙ
Этногенез и культура татар  •  Золотая Орда  •  К 1000-летию г.Казани  •  Джадидизм  •  Тюрко-татарские государства  •  Тюркские проблемы  •  Из серии «Альметьевская энциклопедия»  •  Публицистика  •  Методология и теория татароведения  •  Журналы  •  История и теория национального образования  •  Татарское богословие  •  Искусство  •  История татар с древнейших времен в 7 томах  •  Археология  •  Государство и религия  •  Исламские институты в Российской империи  •  Источники и источниковедение  •  ACADEMIA. Серия 97  •  Этносоциология  •  Исторические судьбы народов Поволжья и Приуралья  •  Новая и новейшая история России и Татарстана  •  Кремлевские чтения  •  Серия «Язма Мирас. Письменное Наследие. Textual Heritage»  •  Популярная история  •  История, культура, религиозность татар-кряшен
М.Х.Гатауллина. Ведущие тенденции развития татарской национальной школы (1985–2000 г.г.)  •  Национальная доктрина развития образовательно-воспитательных систем в Республике Татарстан  •  Милли мэктэп hэм укытунын моhим мэсьэлэлэре. Национальная школа и актуальные проблемы обучения  •  Т.А.Биктимирова. Татар хатын-кызлары мэгърифэт юлында  •  Программа по истории татарского народа и Татарстана  •  Гафарова Р.М. Пути активизации общения заикающихся детей  •  Сафиуллина Р.Р. История книгопечатания на арабском языке в России у мусульман Поволжья  •  Сафиуллина Р.Р. Арабская книга в духовной культуре татарского народа  •  Җәләлиев Ш.Ш. Милли тәрбия нигезләре  •  Гибатдинов М.М. Преподавание истории татарского народа и Татарстана в общеобразовательной школе  •  Муртазина Л.Р. Педагогический анализ деятельности ликбезов (на примере Республики Татарстан)  •  Биктимирова Т.А. Ступени образования до Сорбонны  •  Сборник материалов Международного конгресса (18–19 апреля 2007 г., г.Казань)  •  Мухаметзянова Д.С. Кадимистская система образования в историческом и педагогическом контекстах  •  Современные подходы к патриотическому воспитанию молодежи: опыт и инновации  •  Методические рекомендации для организации исследовательской деятельности учащихся по краеведению  •  Татар педагогик фикере антологиясе: ике томда. 1 т. (борынгы төрки чор – XX гасыр башы)  •  Исмаил Гаспралы (1851–1914) и развитие татарского просвещения

 
Логин:    
Пароль:
 
 

  • [ Регистрация ]
  • Татар педагогик фикере антологиясе: ике томда. 1 т. (борынгы төрки чор – XX гасыр башы)
    Казан: Татар. кит. нәшр., 2014. – 407 б.
     

    Татар педагогик фикере антологиясе: ике томда. 1 т. (борынгы төрки чор – XX гасыр башы).– Казан: Татар. кит. нәшр., 2014. – 407 б.

    [Антология татарской педагогической мысли: в двух томах. Том 1 (древний тюркский период – начало XX века). Казань: Татарское книжное издательство, 2014. Научно-справочное издание. На татарском языке].

    ISBN 978-5-298-02383-2

    Редколлегия: Ф.М. Солтанов (баш мөхәррир), М.М. Гибатдинов, Л.Р. Мортазина

    Рецензентлары: педагогика фәннәре докторы, профессор Я.И. Ханбиков; педагогика фәннәре докторы, профессор В.Г. Гайфуллин

    Антологиянең 1 томы борынгы төрки чордан алып Болгар, Алтын Урда, Казан ханлыгы чорларындагы, XVIII–XIX гасырлар, XX гасырның 20 нче елларындагы татар педагогик фикере үсешенең үзенчәлекләрен яктырта. Китапта күренекле педагоглар һәм методистлар хезмәтләреннән алынган текстлар урын ала, авторлар турында кыскача биографик мәгълүмат бирелә.


    ТӨЗҮЧЕЛӘРДӘН

    Татар халкының үзенә генә хас бай тарихлы педагогик карашлар системасы бар. Татар гомер-гомергә белемгә омтылган, мәктәп-мәдрәсәләр ачкан, чит илләргә укырга барган, китап яраткан һәм аны үзе дә язган, зыялы һәм тәрбияле кешеләрне бик тә хөрмәт иткән. Милли мәгариф төшенчәсе, татар педагогик фикере тупланмасы гасырлар дәвамында барлыкка килгән, өстәлгән, үстерелгән. Әлеге күренешне күзалларга ярдәм итү максатыннан, төрле фәнни тикшеренүләр алып барыла. Киң катлам укучыларга тәкъдим ителүче әлеге хезмәт – «Татар педагогик фикере антологиясе» – нәкъ менә шушы яссылыкта каралырга тиеш.

    Башка басмалардан аермалы буларак, әлеге антология, гомумән, нинди дә булса бер халыкның теге яки бу юнәлештәге фикер үсешен күрсәтә алырлык хезмәтләр, әсәрләр һәм мәкаләләрдән китерелгән өзекләр, үрнәкләр тупланмасыннан гыйбарәт академик басма булып тора. Аның үзенчәлеге шунда: биредә хезмәтләргә, аның авторлары эшчәнлегенә анализ ясалмый, ә бәлки чыганак-текстлар гына китерелә. Текстлар шул чорның, авторның төп идеяләрен (биредә: педагогик идеяләрен) ачып салырлык, аның теге яки бу фән, әдәбият яисә сәнгать үсешенә (биредә: татар педагогик фикере үсешенә) керткән өлешен калкытып, ачык билгеләрлек итеп сайлап алынды.

    Шушы таләпләрдән чыгып, «Татар педагогик фикере антологиясе»н төзүчеләр үз алларына, татар халык педагогикасын чагылдырган татар халык авыз иҗаты әсәрләреннән, борынгы төрки чор, Кол Галидән алып XXI гасыр башына кадәр иҗат иткән мәгърифәтче язучылар, шагыйрьләр, мәдәррис-мөгаллимнәр, педагог-галимнәр, гамәли мәгариф хезмәткәрләре, укытучы-методистларның хезмәтләреннән уңышлы дип табылган текст-өзекләр, үрнәкләр туплап, үзенчәлекле татар педагогик фикере үсешен күрсәтү, әлеге мирасны һәм байлыкны барлау, аларның дөньядагы го-мумпедагогик пространствога керткән өлешен ачыкларга тырышуны төп бурыч итеп куйдылар.

    Алда искә алынган һәрбер бүлек алдыннан педагогик фикер үсешенең шул чорына хас булган төп юнәлешләрне яктырткан гомумиләштерүче мәкалә бирелә. Аерым авторларга багышланган мәкаләдә әлеге шәхеснең төп педагогик карашларын һәм, гомумән, татар педагогик фикере үсешенә керткән өлешен күзалларга мөмкинлек бирүче текстлар сайлап алынды. Моннан тыш, авторның үзе турында кыскача мәгълүмат, шулай ук аның төп хезмәтләре һәм педагогик эшчәнлеген яктырткан мәкаләләр исемлеге китерелде.

    Антологиядә түбәндәге кушымталар: татар мәгарифе үсешенә өлеш керткән күренекле шәхесләр (XVII гасыр – XX гасыр башы), татарлар белем алган атаклы мәктәп-мәдрәсәләр, татар телендә дөнья күргән тәрбия-тәгълим журналлары (XX гасырның беренче чиреге), атамалар сүзлекчәсе, кыскартылмалар исемлеге, шулай ук Татарстандагы халык мәгарифе җитәкчеләре исемлеге (2 том) урын ала. Антологиянең 1 томында 2007 елга кадәр дөнья күргән хезмәтләр файдаланылды.

    Текстларда очраган аңлаешсыз сүзләргә җәяләр эчендә аңлатма китерелә, ул әлеге текст өстендә эшләгән галим инициаллары (... . – Б.Т.) белән бирелә. Өзекләрдә кыскартулар булган очракта, кыскарткан өлеш [...] билгесе белән күрсәтелә.

    Басманы әзерләүдә Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институтының Милли мәгариф тарихы һәм теориясе үзәге фәнни хезмәткәрләре: Солтанов Ф.М. (фәлсәфә.ф.д.), Гибатдинов М.М. (пед.ф.к.), Биктимирова Т.Ә. (тарих ф.к.), Мортазина Л.Р. (пед.ф.к.), Вәлиев М.X. (пед.ф.к.) Сафиуллина Р.Р. (филол.ф.к.), Миңнуллин Ф.Г. (филол.ф.к.), Исламов Ф.Ф. (пед.ф.к.), Гыймазова Р.А. (тарих ф.к.), Гарипова 3.Г. (тарих ф.к.), Зиннәтуллина А.Ә., Сафина А.М. (фил.ф.к.), Мөхәммәтҗанова Д.С., Халиков И.Ю., Садыйков Ш.Ф. (пед.ф.к.) Абызова Р.Р. (филол.ф.к), Әхтәмова А.В. (тарих ф.к.), Яруллина Л.И. (филол.ф.к.) язмалары урын алды, шулай ук Җәләлиев Ш.Ш. (пед.ф.к.), Дәүләтшин Г.М. (тарих ф.д.), Ханбиков Я.И. (пед.ф.д.), Әхмәтҗанов М.И. (филол.ф.д.), Мәхмүтов X.Ш. (филол.ф.д.) язган мәкаләләр файдаланылды. Текстларны компьютерда Уразова X.М. җыйды.

    ЭЧТӘЛЕК

    Төзүчеләрдән … 3

    Татар халык педагогикасы ... 5
    Дастаннар ... 6
    Бәетләр ... 9
    Әкиятләр ... 11
    Риваятьләр, легендалар, мифлар ... 13
    Гыйбрәтле хикәятләр ... 16
    Мөнәҗәтләр ... 18
    Җырлар ... 19
    Юаткычлар ... 21
    Мәкальләр һәм әйтемнәр ... 22
    Табышмаклар ... 24
    Мәзәкләр ... 25
    Алкышлар, изге теләкләр, антлар ... 25
    Җырлы-биюле уеннар ... 25
    Санамышлар ... 26
    Такмазалар ... 26
    Тел төзәткечләр, тизәйткечләр яки тел көрмәкләвечләр ... 27
    Сынамышлар ... 27
    Юрау-ышанулар ... 27

    Борынгы төрки чорда педагогик фикер ... 28
    Күлтәгин һәм Төньюкук ташъязмалары ... 29
    Турфан язмалары ... 30
    Ырыг битиг ... 33
    Чит ил галимнәре төркиләр һәм төрки халыклар мәгарифе турында ... 34

    Идел Болгарында педагогик фикер ... 38
    Сөләйман Вакыргани ... 39
    Йосыф Баласагунлы ... 41
    Мәхмүд Кашгарый ... 45
    Кол Гали ... 50
    Сөләйман Саксини ... 52
    Әхмәт Ясәви ... 53
    Чит ил галимнәре төркиләр һәм төрки халыклар мәгарифе турында ... 55

    Алтын Урда чорында педагогик фикер ... 56
    Мәхмүд әл-Болгари ... 57
    Кодекс Куманикус ... 59
    Котб ... 61
    Хисам Кятиб ... 66
    Сәйф Сарай ... 68
    Чит ил галимнәре татарлар һәм татар мәгарифе турында ... 72

    Казан ханлыгы чорында педагогик фикер ... 75
    Кол Шәриф ... 76
    Миңлегәрәй I ... 80
    Мөхәммәдьяр ... 80
    Мөхәммәд Әмин ... 88
    Өмми Кәмал ... 91
    Хәсән Кайгы ... 92

    XVI–ХVIII гасырларда педагогик фикер ... 94
    Суфи Аллаһияр ... 95
    Габди ... 98
    Кол Мөхәммәд ... 99
    Габденнасыйр Курсави ... 103
    Мәүла Колый ... 106
    Габдерәхим Утыз Имәни ... 108
    Хәлфин И. ... 111
    Хәлфин С. ... 112
    Хөсәенов М. ... 113
    Таҗетдин Ялчыгол ... 115
    Яхъя бине Сәфәргали ... 118

    XIX гасыр – XX гасырның 20 нче елларында педагогик фикер ... 120
    Абызгилдин Җ. ... 121
    Агиев Ф. ... 122
    Адутов Я. ... 124
    Аитова Ф. ... 125
    Акмулла ... 127
    Акчура Й. ... 129
    Акчурина М. ... 131
    Акъегетзадә М. ... 133
    Алуши-Ибраһимов Р. ... 134
    Апанаев Г. ... 137
    Атласи Һ. ... 139
    Атнабаев Р. ... 143
    Әбүлхан X. ... 144
    Әмирхан Ф. ... 148
    Әхмәров Г. ... 150
    Әхмәров Ш-б ... 153
    Әхмәров Ш-й ... 155
    Әхмәрова X. ... 156
    Бабич Ш. ... 157
    Баруди Г. ... 158
    Баруди С. ... 162
    Баттал Г. ... 163
    Баязитов Г. ... 166
    Бигиев 3. ... 167
    Бигиев М. ... 169
    Бикколов К. ... 172
    Биктимерия Г. ... 174
    Биктимеров Ә. ... 175
    Бикчурин М. ... 176
    Бобровников Н. ... 177
    Бубый Габд. ... 179
    Бубый Г. ... 181
    Бубый М. ... 182
    Бубый X. ... 183
    Будагов Л. ... 184
    Ваһапов Г. ... 186
    Вәлиди Җ. ... 187
    Вәлиди Ә. ... 190
    Габделбәдигов С. ... 193
    Габәши X. ... 194
    Гаспринский И. ... 196
    Гауни Ш. ... 201
    Гобәйдуллин Г. ... 202
    Гобәйди Д. ... 206
    Госманов X. ... 207
    Дәрдемәнд ... 209
    Дәүләткилдиева Ф. ... 211
    Динмөхәммәтов Г. ... 213
    Емельянов Я. ... 215
    Еникиев Г. ... 216
    Җантурин С. ... 219
    Зәки Ш. ... 221
    Ибраһимов Г. ... 223
    Ибраһимов Н. ... 224
    Иванов М. ... 225
    Ильминский Н. ... 227
    Ильяси Т. ... 228
    Иманаев Ш. ... 229
    Иманколов М. ... 230
    Исхакый Г-а ... 232
    Исхакый Г-з ... 233
    Кадыйри 3. ... 237
    Казимбәк М. ... 238
    Камал Г. ... 240
    Камал Ш. ... 241
    Камали 3. ... 243
    Камали И. ... 245
    Кандалый Г. ... 246
    Катанов Н. ... 248
    Кәрими Г. ... 251
    Кәрими Ф. ... 252
    Киеков Г. ... 254
    Коләхмәтов Г. ... 255
    Күкләшев С. ... 257
    Күлтәси Ш. ... 258
    Максуди Һ. ... 261
    Максуди С. ... 264
    Мәрҗани Ш. ... 269
    Мәхмүдов М. ... 273
    Мозаффария М. ... 274
    Мозаффаров М. ... 274
    Мозаффарова К. ... 277
    Мортазин Ф. ... 279
    Мостафин Ә. ... 280
    Мөхәммәдьяров Ш. ... 283
    Мөэминова Б. ... 285
    Насыйри К. ... 287
    Насыйрия X. ... 292
    Нәүрүзова Ф.-Ф. ... 293
    Радлов В. ... 294
    Рахманколый Ә. ... 297
    Рахманколый Г. ... 298
    Рахманколый С. ... 300
    Рәдүди Г. ... 301
    Рәкыйби Р. ... 303
    Рәмзи М. ... 304
    Рәмиев С. ... 307
    Рәсүлев 3. ... 308
    Рәхмәтуллин Ш. ... 309
    Рәхмәтуллина Г. ... 311
    Салихов Һ. ... 312
    Сафаҗаи М. ... 313
    Сәйфи-Уфалы Ф. ... 314
    Сәнгатьзадә X. ... 315
    Сөләймани Г. ... 317
    Сөләймания Ф. ... 319
    Таһири Ш. ... 321
    Тәрҗемани К. ... 322
    Терегулов И. ... 323
    Төхфәтуллин М. ... 324
    Троянский А. ... 326
    Туйкә Ф. ... 327
    Тукай Г. ... 329
    Туктаров Ф. ... 333
    Түнтәри И. ... 336
    Түнтәри Н. ... 337
    Үтәки Х. ... 338
    Фәезханов Г. ... 339
    Фәезханов X. ... 342
    Фәхретдин Р. ... 347
    Фәхретдинов Г. ... 353
    Ханисламов Г. ... 356
    Харитонов И. ... 357
    Хәбибов Б. ... 358
    Хәлили Я. ... 360
    Хәлфин М. ... 361
    Хәнәфи М. ... 363
    Хәсәнов К. ... 364
    Хәтимә-Нәзифә ... 366
    Хисмәтуллина X. ... 367
    Хөсәения Л. ... 368
    Хесәенов Ә. ... 369
    Хөсәенов Г. ... 369
    Һади 3. ... 371
    Чокалый Г. ... 372
    Чокрый Г. ... 373
    Шәрәф Ш. ... 376
    Юнысова Р. ... 378
    Якупова М. ... 380
    Яхин Т. ... 382
    Рус һәм чит ил галимнәре татарлар һәм татар мәгарифе турында ... 383
    Коблов Я. ... 383
    Рычков П. ... 384
    Фукс К. ... 385

    Кушымталар ... 388


    Институт истории им. Ш.Марджани АН РТНовостиНаукаПубликацииМероприятияТатароведениеПроекты–online ИнформацияКАЛЕНДАРЬ СОБЫТИЙ